Περονόσπορος πατάτας

Γράφει η Κατερίνα Καπώνη

Η καλλιέργεια της πατάτας είναι μία εύκολη καλλιέργεια που όμως απαιτεί καλή κατεργασία του εδάφους, έτσι ώστε να διαμορφωθούν οι κατάλληλες συνθήκες για την καλή ανάπτυξη του ριζικού συστήματος και των κονδύλων. Το έδαφος θα πρέπει να είναι καθαρό, απαλλαγμένο από πέτρες, ζιζάνια, υπολείµµατα προηγούμενων καλλιεργειών και καλά οργωμένο. Πριν τη σπορά θα πρέπει να γίνει εδαφοανάλυση για τον προσδιορισμό των θρεπτικών στοιχείων που έχει ανάγκη το έδαφος. Στη συνέχεια, αν πρόκειται για εαρινή καλλιέργεια συστήνεται µια βαθιά άροση 30-40 cm το φθινόπωρο, ή το καλοκαίρι, αν πρόκειται για φθινοπωρινή καλλιέργεια. Πριν τη θερινή άροση, καλό θα ήταν να γίνει καλή άρδευση. Έπειτα ακολουθεί µια δεύτερη άροση, όπου γίνεται η ενσωμάτωση των λιπασμάτων, γίνεται σβάρνισμα, φρεζάρισμα, ψιλοχωµάτισµα και ισοπέδωσή του έτσι ώστε να αποφευχθεί η σβωλοποίηση και να διαμορφωθεί η κατάλληλη σποροκλίνη. Οι ασθένειες που προσβάλλουν τη συγκεκριμένη καλλιέργεια προέρχονται από μύκητες, ιούς, βακτήρια, αλλά και άλλες μη παρασιτικές.

Ο περονόσπορος θεωρείται η σοβαρότερη ασθένεια της πατάτας. Οφείλεται σε μύκητα που εμφανίζει ανάπτυξη μέσα σε πολύ μικρό χρονικό διάστημα και έχει ταχύτατη εξάπλωση σε μεγάλες αποστάσεις με τον άνεμο που μεταφέρει τα σπόριά του. Προκαλεί σήψεις στους κονδύλους και μείωση της παραγωγής λόγω της µερικής ή ολικής καταστροφής του υπέργειου τμήματος των φυτών. Οι ζημιές κυμαίνονται από 20-70% της αναμενόμενης παραγωγής.

Η προσβολή από την ασθένεια παρατηρείται και στα φύλλα όπου αρχικά προσβάλλονται τα κατώτερα και στη συνέχεια επεκτείνεται (η ασθένεια) προς τα πάνω.

Προκαλεί κηλίδες ακανόνιστου σχήματος και χρώματος που στην αρχή είναι πρασινοκίτρινο και καταλήγει σε καστανό, ιώδες προς µαύρο. Στην κάτω επιφάνεια των φύλλων εφόσον ο καιρός είναι υγρός, στο περιθώριο των κηλίδων αναπτύσσεται ένα υπόλευκο χνούδι αποτελούμενο από τους κονιδιοφόρους του μύκητα.

Στα στελέχη παρατηρούνται χαρακτηριστικές κηλίδες καστανού ως σκούρου µαύρου χρώματος. Οι κόνδυλοι µολύνονται µε τα κονίδια του µύκητα που εισέρχονται στο έδαφος µε το νερό της βροχής ή µε την άρδευση.

Η εξάπλωση της ασθένειας γίνεται µε ζωοσποριάγγεια που µεταφέρονται µε τον άνεμο σε πολύ μεγάλες αποστάσεις. Τα κονίδια είναι πολύ ευπαθή στις συνθήκες περιβάλλοντος και µπορούν να ζήσουν µέχρι 15 ώρες όταν η σχετική υγρασία είναι υψηλή. Αντίθετα, τα ωοσπόρια είναι ανθεκτικά και παίζουν ρόλο οργάνων διαχείμασης, πλην όμως είναι σπανιότατα. Τα κονίδια αναπτύσσονται στα άκρα των διακλαδιζόμενων σποριαγγειοφόρων (κονιδιοφόρων) και βλαστάνουν στο νερό ή σε ατμόσφαιρα µε υψηλή υγρασία, δίνοντας τα ζωοσπόρια, εφ’ όσον η θερμοκρασία είναι χαμηλή (10-15oC). Αν αυτή είναι υψηλότερη, τότε τα σποριάγγεια βλαστάνουν δίνοντας µυκήλιο. Για την εμφάνιση των σποριαγγείων, η σχετική υγρασία πρέπει να είναι µεγαλύτερη από 95% και θερµοκρασία 18-25oC. Τα φυτά σπάνια προσβάλλονται πριν την άνθηση και αυτό δεν οφείλεται σε µικρότερη ευπάθεια του φυτού εκείνη την περίοδο, αλλά στο ότι τα φυτά µετά την άνθηση αποκτούν πλούσιο φύλλωμα, µε αποτέλεσμα κάτω από αυτό να δημιουργείται, λόγω δημιουργίας υψηλής σχετικά υγρασίας, ιδανικό µικροκλίµα για την ανάπτυξη του µύκητα.

Για να καταπολεμήσουμε την ασθένεια μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε χαλκούχα σκευάσματα όπως  βορδιγάλειο πολτό, οξυχλωριούχο πολτό κ.λπ.,  ανθεκτικές ποικιλίες πατάτας, να απομακρύνουμε τα υπολείμματα της προηγούμενης καλλιέργειας, να αποφεύγουμε στην καλλιέργεια τα υπερβολικά αζωτούχα λιπάσματα, να γίνεται σωστή άρδευση, η φύτευση να γίνεται προς τη φορά του ισχύοντος ανέμου, να γίνεται βαθειά σπορά και να υπάρχει καλός αερισμός (όχι μεγάλα δένδρα, και αποφυγή φύτευσης σε λάκκους).

Για περισσότερες λεπτομέρειες αναζητήστε στο GAIApedia (www.c-gaia.gr) τους όρους: 

Πατάτα φυτό

Ασθένειες πατάτας

Πηγές: «Βιολογική καλλιέργεια πατάτας στην Κρήτη, πτυχιακή μελέτη της φοιτήτριας Μπαμιεδάκη Μαρία, Ηράκλειο 2005», «Η πατατοκαλλιέργεια στη Νάξο, πτυχιακή μελέτη της φοιτήτριας Λιοφάγου Δέσποινας, Ηράκλειο 2005»