Πράσινο σκουλήκι βαμβακιού

Γράφει η Κατερίνα Καπώνη

Το πράσινο σκουλήκι (Helicoverpa (Heliothis) armigera) είναι ένας από τους σοβαρότερους και σημαντικότερους εχθρούς του βαμβακιού προσβάλλοντας όλα τα μέρη του φυτού. Στην Ελλάδα το έντομο ολοκληρώνει 3-4 γενιές το χρόνο. Το βαμβάκι προσβάλλεται αρχικά από τις προνύμφες της δεύτερης γενιάς που εμφανίζονται μέσα με τέλη Ιουλίου με αρχές Αυγούστου, ενώ η προσβολή συνεχίζεται καθ’ όλη την καλλιεργητική περίοδο από τις επόμενες γενιές. Η ένταση και η έκταση της προσβολής εξαρτώνται από το στάδιο ανάπτυξης των φυτών. Προβολή του φυτού όταν αυτό έχει ολοκληρώσει το βιολογικό του κύκλο και δεν παράγει νέα καρύδια οδηγεί σε πλήρη καταστροφή της παραγωγής.

Η παρακολούθηση του εντόμου στο χωράφι γίνεται με τοποθέτηση φερομονικών παγίδων για έλεγχο της εμφάνισης των ενηλίκων από τα τέλη Μαΐου ως τις αρχές του Ιουνίου σε συνδιασμό με επιτόπιους ελέγχους στο χωράφι ανά 2-3 μέρες. Επιλέγονται συνεχόμενα 100 φυτά διαγώνια στον αγρό και ελέγχονται για τυχόν συμπτώματα. Σε φυτείες μικρότερες των 10 στρεμμάτων έλεγχος σε τουλάχιστον 5 σημεία, ενώ σε φυτείες μεγαλύτερες των 50 στρεμμάτων έλεγχος σε 20 τουλάχιστον σημεία.

Το πράσινο σκουλήκι έχει αρκετούς φυσικούς εχθρούς. Ανάμεσα σε αυτούς είναι οι παρασιτικές σφήκες Hyposoter didymator που αποθέτει τα αυγά της και αναπτύσσεται στο σώμα των προνυμφών του εχθρού και τα είδη Trichogramma spp. που αποθέτουν τα αυγά τους στα αυγά του εχθρού τα οποία γίνονται καφέ-μαύρα καθώς αναπτύσσεται και νυμφώνεται η προνύμφη του ωφέλιμου στο εσωτερικό τους. Εχθροί του πράσινου σκουληκιού είναι και αρκετά αρπακτικά έντομα όπως τα Coccinella septempunctata, Orius spp., Geocoris spp., Nabis spp. που τρέφονται με τα αυγά του και τα Chrysoperla carnea, Mantis religiosa, Podisus spp. που τρέφονται με τις προνύμφες του.

Τα πράσινα σκουλήκια έλκονται από χονδροστέλεχα και εύχυμα φυτά. Γι’ αυτό πρέπει να αποφεύγονται υπερβολές στην αζωτούχο λίπανση και στην άρδευση.

Τα συνιστώμενα μέτρα αντιμετώπισης είναι: 

• Κατεργασία του εδάφους νωρίς το χειμώνα και πριν η θερμοκρασία πέσει σε χαμηλά επίπεδα, όλων των βαμβακοκαλλιεργειών της περιοχής, στις οποίες τον προηγούμενο χρόνο παρατηρήθηκε προσβολή, δυσχεραίνει την επιβίωση των νυμφών που διαχειμάζουν σε αυτές. Αυτές οι χειμωνιάτικες καλλιεργητικές εργασίες, όπως και οι ανοιξιάτικες προετοιμασίας του χωραφιού καταστρέφουν πολλές στοές νύμφωσης του εντόμου στο έδαφος και μπορεί να επιτύχουν πολύ υψηλά ποσοστά θανάτωσής του. 
• Πρώιμες ποικιλίες, πρώιμη σπορά και γενικά διαχείριση της καλλιέργειας για πρώιμη συγκομιδή ώστε να περιορίζεται η προσβολή από τις τελευταίες γενιές του εντόμου.
• Αποφυγή γειτνίασης της βαμβακοκαλλιέργειας ή αμειψισποράς με καλλιέργειες φυτών ξενιστών του πράσινου σκουληκιού. 
• Παρακολούθηση της έναρξης των πτήσεων και πυκνότητας πληθυσμού με φερομονικές παγίδες στον αγρό, και παράλληλα έλεγχος της παρουσίας, ανάπτυξης και πυκνότητας των προνυμφών (αλλά και των αυγών) στην καλλιέργεια κάθε 3 – 4 ημέρες την κρίσιμη περίοδο. 
• Χρησιμοποίηση σκευασμάτων Bacillus thuringiensis 150gr / στρέμμα + 2 % ζάχαρη έγκαιρα, 6 – 8 ημέρες μετά την έναρξη των συλλήψεων στις φερομονικές παγίδες. Σημειώνουμε ότι ο Bacillus thuringiensis έχει εκλεκτική δράση, προστατεύει τα ωφέλιμα και συγχρόνως είναι πιο φιλικό από τα χημικά εντομοκτόνα για το περιβάλλον. Επίσης αναφέρουμε ότι είναι περισσότερο αποτελεσματικός σε προνύμφες μικρής ηλικίας (μέχρι 3ης). Η εφαρμογή του συνιστάται να γίνεται κοντά στη δύση του ηλίου. Ανάλογα με την πορεία εναπόθεσης των αυγών μπορεί να χρειασθεί επανάληψη του ψεκασμού σε 8 – 10 ημέρες. Στη χώρα μας είναι εγκεκριμένα σκευάσματα του Bacillus thuringiensis var. aizawai και Bacillus thuringiensis var. kurstaki.

Για περισσότερες λεπτομέρειες αναζητήστε στο GAIApedia (www.c-gaia.gr) τους όρους: 

Βαμβάκι

Εχθροί βαμβακιού

Πηγές: “Βιομηχανικά Φυτά-Βαμβάκι και υπόλοιπα κλωστικά Ελαιοδοτικά-Ζαχαρότευτλα-Καπνός”, Γαλανοπούλου-Σενδουκά Στέλλα, Καθηγήτρια Γεωργίας Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, Ιστοσελίδα FARMABLOG, Πράσινο σκουλήκι και ωφέλιμα έντομα, Ιστοσελίδα FARMABLOG, Πράσινο σκουλήκι-αναγνώριση κι αντιμετώπιση.