Ωίδιο πεπονιάς

Γράφει η Κατερίνα Καπώνη

Η πεπονιά ανήκει στην οικογένεια των κολοκυνθοειδών ή αλλιώς στην οικογένεια Cucurbitaceae. Είναι κυρίως φυτό των ζεστών κλιμάτων με τροπική ή ημιτροπική καταγωγή, το οποίο ευδοκιμεί σε ζεστές και υγρές συνθήκες. Τα περισσότερα μέλη της οικογένειας αυτής είναι ετήσια, ελάχιστα είναι πολυετή και όλα είναι ευαίσθητα στο ψύχος.

Κατά τη διάρκεια της καλλιέργειάς της απαιτούνται σχετικά υψηλές θερμοκρασίες, με τις μέσες μηνιαίες να κυμαίνονται μεταξύ 18-24oC. Εάν οι θερμοκρασίες είναι χαμηλότερες, θα πρέπει να δοθεί προστασία στα φυτά όλη την περίοδο που διαρκούν οι χαμηλές θερμοκρασίες με καλλιέργεια σε χαμηλά τούνελ. Ο παγετός καταστρέφει τα φυτά.

Η πεπονιά είναι ένα φυτό ιδιαίτερα ευαίσθητο σε ασθένειες που προκαλούνται από μύκητες, ιούς, βακτήρια. Ασθένειες, όπως το ωίδιο, το φουζάριο, η αλτενάρια, η βερτισιλλίωση, ο περονόσπορος, δημιουργούν σημαντικά προβλήματα στην καλλιέργεια της πεπονιάς, με αποτέλεσμα να υπάρχουν προβλήματα στην παραγωγή τόσο ποιοτικά όσο και ποσοτικά.

Το ωίδιο της πεπονιάς προκαλείται από δύο μύκητες, τον Erysiphe cichoracacearum και τον Sphaerotheca fuliginea. Η ασθένεια είναι γνωστή τόσο στους αγρούς όσο και στα θερμοκήπια σε όλες τις περιοχές του κόσμου.

Ο κύκλος ζωής των δύο παθογόνων είναι παρόμοιος αλλά εξαρτάται από τις καιρικές και καλλιεργητικές συνθήκες, το ένα η το άλλο είδος γίνεται κυρίαρχο, ανάλογα με τις οικολογικές απαιτήσεις. Η ασθένεια εξελίσσεται γρήγορα κάτω από ευνοϊκές συνθήκες όπως ζεστός και υγρός καιρός.

Προσβολές από τους μύκητες Erysiphe cichoracacearum και Sphaerotheca fuliginea παρουσιάζουν την ίδια συμπτωματολογική εικόνα.

Στα φύλλα, στο στέλεχος, στους μίσχους, στους καρπούς και στους έλικες εμφανίζονται αρχικά μικρές, κίτρινες κηλίδες με λευκή εξάνθηση. Οι κηλίδες αυτές μεγαλώνουν, συνενώνονται και πολύ γρήγορα καλύπτουν ολόκληρη την επιφάνεια των φύλλων. Σε εξέλιξη της ασθένειας η εξάνθηση γίνεται γκρι-λευκή και μοιάζει με «μούχλα» στο πάνω μέρος της φυλλικής επιφάνειας, στους μίσχους ακόμα και στους βλαστούς των μολυσμένων φυτών. Η «μούχλα» αυτή αποτελείται κυρίως από σπόρια, τα οποία ονομάζονται κονίδια. Συνήθως αναπτύσσεται πρώτα στα φύλλα της κορυφής, στις σκιαζόμενες πλευρές των φύλλων, και στο κάτω μέρος των φύλλων. Οι προσβεβλημένες περιοχές γίνονται καστανές και νεκρώνονται. Όταν το μεγαλύτερο μέρος του φυλλώματος προσβάλλεται, τα φυτά γίνονται αδύναμα και ο καρπός ωριμάζει πρόωρα.

Για την αντιμετώπιση του ωϊδίου εφαρμόζονται τα παρακάτω μέτρα:

• Απομάκρυνση στο τέλος της καλλιέργειας των φυτικών υπολειμμάτων. 
• Τα φυτά που είναι μολυσμένα στο σπορείο πρέπει να μην μπαίνουν στο θερμοκήπιο. Αν υπάρχει έλλειψη φυταρίων, πριν τη μεταφύτευση να ψεκάζονται με ένα κατάλληλο μυκητοκτόνο.
• Στα θερμοκήπια που θερμαίνονται συνιστάται αύξηση της θερμοκρασίας στους 37-38o C για μερικές ώρες τη μέρα.
• Να εφαρμόζεται κανονική αζωτούχος λίπανση για τη μείωση της ευαισθησίας των φυτών στην ασθένεια.
• Να αποφεύγεται η άμεση εγκατάσταση νέων καλλιεργειών σε παλιές καλλιέργειες. 
• Να γίνεται ζιζανιοκτονία μέσα και έξω στο θερμοκήπιο. 
• Χρησιμοποίηση ανθεκτικών καλλιεργούμενων ποικιλιών. 
• Χρησιμοποίηση ανταγωνιστικών μυκήτων. 
• Θείο: Υπάρχουν διάφορες μορφές για σκόνισμα και για ψεκασμό. Δρα με ατμό. Σε υψηλές θερμοκρασίες και με ήρεμο καιρό οι μορφές που προορίζονται για σκόνισμα είναι φυτοτοξικές. 

Πηγές: «Η τεχνική της καλλιέργειας των κηπευτικών στα θερμοκήπια», του Χρήστου Ολύμπιου, Καθηγητή Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών, Αθήνα 2001, «Ασθένειες πεπονιάς και τρόποι αντιμετώπισης», πτυχιακή εργασία της φοιτήτριας Κοκκινάκη Ζαχαρένιας, Ηράκλειο 2009.

Για περισσότερες λεπτομέρειες αναζητήστε στο GAIApedia (www.c-gaia.gr) τους όρους: 

Πεπονιά

Ασθένεια πεπονιάς Ωίδιο