Ρυγχίτης ελιάς

Γράφει η Κατερίνα Καπώνη

Η ελιά είναι μια καλλιέργεια που εκτός απ’ τις ασθένειες, έχει ν’ αντιμετωπίσει και τις προσβολές από εχθρούς. Οι πιο σημαντικοί απ’ αυτούς είναι ο δάκος, ο πυρηνοτρήτης, το λεκάνιο, η βαμβακάδα, η κηκιδόμυγα, ο ρυγχίτης κ.ά.

Παρακάτω θα γίνει αναφορά στο έντομο του ρυγχίτη, ως προς τη μορφολογία του, τους ξενιστές του, τις ζημιές που προκαλεί στη συγκεκριμένη καλλιέργεια αλλά και ως προς τους τρόπους καταπολέμησής του.

Το ενήλικο του ρυγχίτη έχει μήκος 5,5-6 mm ή και μικρότερο, με χρώμα ερυθρό ή ερυθροκάστανο, εκτός από την κοιλιά και τις γνάθους που είναι μαύρες. Στα νώτα καλύπτεται από πυκνές κοντές τρίχες, που είναι υπόλευκες στην κοιλιά και ξανθές ή τεφρές στο λοιπό σώμα. Κάθε έλυτρο έχει 10 κατά μήκος αυλάκια. Το πλάτος στη βάση των ελύτρων είναι περίπου το μήκους του ρύγχους. Η προνύμφη η πλήρως αναπτυγμένη έχει μήκος 7 mm και χρώμα σώματος υποκίτρινο αχύρου. Η κεφαλή είναι ερυθροκάστανη ή σκωριόχρους και οι γνάθοι μαύρες.

Το έντομο του ρυγχίτη έχει ως ξενιστές τόσο την ελιά όσο και την αγριελιά. Προσβάλλει τα φύλλα, τις ταξι¬ανθίες και τους καρπούς.

Έχει μία γενεά ανά δύο έτη. Διαχειμάζει ως αναπυγμένη προνύμφη στο έδαφος, τον πρώτο χειμώνα και ως ενήλικο, επίσης στο έδαφος, τον δεύτερο χειμώνα. Τα ενήλικα που διαχείμασαν, βγαίνουν από το έδαφος τον Απρίλιο και το Μάϊο και πετώντας φτάνουν στο φύλλωμα των δένδρων. Τρώνε για λίγες ή περισσότερες εβδομάδες τρυφερά φύλλα και κορυφές νέων βλαστών και αργότερα, όταν δημιουργηθούν, νεαρούς καρπούς. Οι οπές βρώσης τους (στοές διατροφής) στους καρπούς προκαλούν πρώιμη καρπόπτωση, που μπορεί να είναι σοβαρή. Τον Ιούλιο και Αύγουστο, το θηλυκό, αφού με το ρύγχος του ανοίξει στο μεσοκάρπιο οπή μέχρι το εξωτερικό στρώμα του ενδοκαρπίου, εισάγει με το ωοθέτη του ένα αυγό. Η νεαρή προνύμφη εκκολάπτεται σε 10 περίπου ημέρες, ορύσσει στοά στο ενδοκάρπιο και φτάνει στο σπέρμα το οποίο και τρώει. Σε κάθε καρπό αναπτύσσεται μία μόνο προνύμφη. Οι προνύμφες συμπληρώνουν την ανάπτυξή τους τον Οκτώβριο ή Νοέμβριο και οι πλείστες εγκαταλείπουν τους ελαιόκαρπους και μπαίνουν στο έδαφος όπου παραμένουν ως το τέλος του επόμενου θέρους ή αρχές φθινοπώρου. Η νύμφωση γίνεται το φθινόπωρο και η ενηλικίωση τον χειμώνα. Τα ενήλικα βγαίνουν από το έδαφος την άνοιξη, συμπληρώνοντας έτσι τον βιολογικό κύκλο σε δύο έτη.

Για την καταπολέμηση αυτού του εχθρού σε όσα δέντρα παρουσιάζουν προσβολές στο φύλλωμα την άνοιξη, συνιστάται ψεκασμός αμέσως μετά την άνθηση με εντομοκτόνο επαφής.

Για περισσότερες λεπτομέρειες αναζητήστε στο GAIApedia (www.c-gaia.gr) τους όρους: 

Ελιά

Εχθροί ελιάς

Πηγή: «Έντομα καρποφόρων δέντρων και αμπέλου», των Τζανακάκη Μ.και Κατσόγιαννος Β., εκδόσεις Αγρότυπος α.ε, Αθήνα 1998.