Τριστέτσα εσπεριδοειδών

Γράφει η Κατερίνα Καπώνη

Τα εσπεριδοειδή όπως και όλα τα δέντρα προσβάλλονται από εχθρούς κι ασθένειες. Οι σημαντικότερες ασθένειες των εσπεριδοειδών είναι η Κορυφοξήρα, η Κομμίωση του λαιμού, η Ξηρή σηψιρριζία, η Καπνιά, η Αλτερναρίωση, η Ανθράκωση, η Τριστέτσα.

Στο κείμενο που ακολουθεί θα ασχοληθούμε με την Τριστέτσα, που αποτελεί και την πιο σοβαρή απ’ τις ιολογικές ασθένειες των εσπεριδοειδών και θα την δούμε ως προς τα συμπτώματά της, τους τρόπους μετάδοσης, τις ιδανικές θερμοκρασίες μόλυνσης αλλά και τους τρόπους παρεμπόδισής της.

Η καταστροφική αυτή ασθένεια των εσπεριδοειδών, εξαπλώνεται συνεχώς και στη χώρα μας.

Η Τριστέτσα είναι μία σοβαρότατη ασθένεια. Η ίδια η λέξη σημαίνει θλίψη. Η εικόνα που παρουσιάζουν τα δένδρα όταν προσβληθούν, προκαλεί θλίψη και γι’ αυτό ονομάσθηκε έτσι.

Όπως αναφέρθηκε και παραπάνω η Τριστέτσα είναι η πιο σοβαρή ιολογική ασθένεια που προσβάλλει τα εσπεριδοειδή (πορτοκαλιές, μανταρινιές, λεμονιές, κουμ-κουάτ, φράπες, περγαμότα κ.ά.) και κυρίως, αυτά που είναι εμβολιασμένα επάνω σε νερατζιά, η οποία δεν έχει καθόλου ανθεκτικότητα σ’ αυτήν.

Το σημαντικότερο από οικονομική σκοπιά σύμπτωμα είναι ο ταχύς μαρασμός ή η νέκρωση των δέντρων. Τα μόρια του ιού συσσωρεύονται στα κύτταρα των σύνθετων ιστών του ξενιστή και παρενοχλούν τα συστήματα μεταβίβασης, προκαλώντας φυτοπαθολογικά προβλήματα. Η κίνηση των υδρογονανθράκων από την κορυφή στη ρίζα διακόπτεται. Το δέντρο φθίνει ταχύτατα αφού εμφανιστούν τα συμπτώματα.

Ένα δεύτερο σύμπτωμα της ασθένειας είναι ο αργός μαρασμός όπου τα δέντρα παραμένουν υγιή για αρκετά χρόνια. Συνοδεύεται από σημαντικές μειώσεις στην παραγωγή. 

Τρίτο σύνηθες σύμπτωμα είναι η υπανάπτυξη, όπου ο ιός δεν καταστρέφει το δέντρο, αλλά το δέντρο παύει να αναπτύσσεται. Σε περιοχές όπου υπάρχουν Toxoptera citricida, η CTV ενδέχεται να προκαλέσει βαθουλώματα στο μίσχο. Τα συμπτώματα συμπεριλαμβάνουν την υπανάπτυξη των κλαδιών και την εμφάνιση μικρών και παραμορφωμένων καρπών. Η ποιότητα του καρπού μειώνεται αισθητά.

Μπορεί ωστόσο ο ιός να έχει και λανθάνουσα μορφή, που δε δίνει συμπτώματα. Η CTV μεταφέρεται με έξι διαφορετικά είδη ψείρας που βρίσκονται σε φυτά εσπεριδοειδών και αναπαραγωγικό υλικό. Απ’ αυτές, η καφέ ψείρα Toxoptera citricida, συνιστά τον αποτελεσματικότερο φορέα.

Ιδανικές θερμοκρασίες για μόλυνση και πολλαπλασιασμό είναι οι 20oC-25oC.

Η CTV διαδίδεται με τη μετακίνηση μολυσμένου φυτικού υλικού και με ψείρες-φορείς. Η μετάδοση σε μακρινές αποστάσεις, οφείλεται κατά κανόνα σε μολυσμένο φυτικό υλικό.

Σε περιοχές όπου δεν έχει εμφανιστεί η CTV ή όπου υπάρχει η ασθένεια αλλά τα κρούσματα είναι ήπια, η ασθένεια θα μπορούσε να παρεμποδιστεί με τα ακόλουθα μέτρα:

• Προγράμματα καραντίνας, 
• Χρήση καθαρού υλικού και προγράμματα πιστοποίησης: παροχή μηχανισμού για παραγωγή και κατανομή υγιών φυτών εσπεριδοειδών με υψηλή φυτοκομική ποιότητα στους παραγωγούς για φύτευση.

Πηγές: «Ιστοσελίδα Fytokomia, Τριστέτσα των εσπεριδοειδών», «Ιστοσελίδα Δήμου Νότιας Κυνουρίας, Τριστέτσα ο καταστροφικός ιός για τα εσπεριδοειδή».
Για περισσότερες λεπτομέρειες αναζητήστε στο GAIApedia (www.c-gaia.gr) τους όρους: 

Εσπεριδοειδή

Ασθένειες εσπεριδοειδών